Gerçeği inkar etme psikolojisi

Gerçeği İnkar Etme Psikolojisi

Gerçeği inkar nedir

Gerçeği inkar etme davranışı, bireylerin 3-4 yaş aralığından itibaren ruhunda kendi geliştirdiği bir korunma ve savunma mekanizmasının ana parçasıdır. Gerçeği inkar etme davranış bozukluğu, birey kullanmaya başladıktan bir yıl sonra henüz ebeveynleri ve çevresel faktörler tarafından değiştirilmediyse, zihnine yerleşerek hayatının geri kalanında sürekli başvurduğu bir bozukluk olarak onunla birlikte büyür. İçinde bulunduğu olumsuz durumun ona zarar vermesini engellemek için yapabileceği kısıtlı şeylerin en başında gelen inkar, “ ben kabul etmezsem karşımdaki kişide yok varsayacaktır” düşüncesine dayanır ama aslında bu normal bir gelişimsel süreç çerçevesinde zihinde oluşan bir düşüncedir. Sorun o çocuk bununla ilk karşılaştığında bu bozukluğun ebeveynler, dış faktörler, eğitimliler tarafından düzeltilmemiş olmasıdır. O küçücük yaşlarda zihnimizdeki inkar tohumu biz yetişkin olduğumuz zaman ve hatta yaşlı olduğumuz zaman dahi, bir psikolog tarafından terapi sürecine dahil edilmeden kurtulamadığımız ve sürekli başvurduğumuz huy halini alır.

Gerçeği inkar etme psikolojik bozukluğu tahmin edilebilen oranların çok üstünde yaygınlığa sahiptir. Hemen hemen her bireyin çevresinde hatta akrabalarının içerisinde sürekli olarak buna başvuran, sadece 5 dakika önce soyledigini yine sadece 5 dakika sonra reddeden birilerine şahit olmuştur. Meslek hayatımın başında karşılaştığım bir vakada, emniyet güçleri tarafından etkisiz hale getirilen gerçeği inkar etme oyununa sahip bir birey, elinde suçu gerçekleştirdiği alet ve kendisinin suç mahallinde yakalanmış olmasına rağmen davranışlarıyla inanılmaz bir ikna kabiliyeti yaratarak, eylemi kendisinin gerçekleştirmediğini ve hatta böyle bir eylemin olmadığını beyan ediyordu.

Gerçeği İnkar Etme Psikolojik Bozukluğu

gerçeği inkar etme bozukluğu hakkında

Gerçeği inkar, yukarıda bahsettiklerimizden ziyade olarak, tıpkı zaman zaman belimizin agrıması gibi veya zaman zaman öksürüğümüzün olması gibi çeşitli zor süreçlerde başvurduğumuz bir psikolojik bozukluktur. En yaygın örnek olarak verebileceğimiz konu, çok sevdiğimiz birisi vefat ettiğinde yasını tuttuğumuz evrelerin biri vefatı kabullenmeyerek, olabileceğine inanmayarak, vefat ettiği gerçeğini inkar etmek. Açıkçası biraz hafızanızı zorlarsanız kendinizin bile böyle davrandığını anımsayabilirsiniz, mesela çok yakınınızı kaybettiğiniz de onun alışkanlıklarını devam ettirmek, sanki o hala bizimle birlikte hayattaymış gibi onu eylemlerimizi ve etkinliklerimize dahil edecekmişiz gibi bir düşünce yapısıyla yani varmış gibi yaparak yaşamak hepimizin küçük bir dönem başvurduğu gerçeği inkar etme psikolojik rahatsızlığıdır.

Gerçeği İnkar Kategorileri

Gerçeği inkar şekline göre çeşitler

Gerçeği inkar etme psikolojik bozukluğunun beş ayrı çeşidi vardır ve üç tanesi yaygın olarak psikologların karşılaştığı çeşitlerdir. Bu psikolojik bozuklukta birey tüm inkar tiplerinde zaman zaman kullanabilmektedir.

Konum ve şiddete göre inkar etme

Kendi yarattığı veya maruz kaldığı bir konunun tarafı iken, bulunduğu pozisyona göre basit inkar çeşidini kullanarak ona karşı yönlendirilen talep veya direktifleri tamamen reddeder.

Şiddetine göre inkar çeşidinin ikinci versiyonunda, artık iddialaşma safası geçmiştir ve konu çirkinleşmiştir artık sivri bir inkar işe yaramamaktadır. Bu noktada söylemlerin hepsini kabul eder ancak bu söylemleri hem önemsizleştirerek hem değersizleştirerek ruhundaki bozukluk olan savunma mekanizmasını çalıştırarak karşı tarafın haklılığını az sayarak inkar etmek.

Sonuncu inkar çeşidinde ise, başlangıçta inkar ettiği tüm unsurları hoşlanmasa bile kabul etmek zorunda kalmış ancak bunu karşı tarafa onu incitmeden yapmış gibi, aslında hiçbir sorumlulugu yokken ona bir iyilik yapmış gibi davranarak yükümlülüklerini kabul etmez.

Tipine göre inkar etme

Gerçeği inkar etme bozukluğu

Gerçeği inkar etme bozukluğu olan bir birey maruz kaldığı konudaki vasıf veya vasıfsızlığına göre yani tipine göre inkar etme noktasında ısrarcı olacaktır. Bu çeşitte öncelikli olarak gerçek olgunun inkarını ele alabiliriz. Bu inkar çeşidinde, birey karşıdakini direkt kandırmaya başvuruyor. Bazı ayrıntıları dışarıda bırakıyor ancak kendi kafasında kurguladığını tümüyle maruz kaldığı olaya uyduruyor.

İkinci olarak sorumlulukların inkarını ele alabiliriz. Yine durumlara göre değişiklik gösteren şekillerde inkarın yansıması oluşacaktır. Örneğin bu bir suçlama olabilir. Suçluluğunu sorumlulugunu almayarak inkar edebilir. Bir diğeri ise gerçeklendirme yoluyla inkar etme, seçimi tamamen kendisi yapmıştır, kararı tamamen kendisi almıştır, doğru ve yanlış analizlerini kendisi gerçekleştirmiştir ancak sorumluluğunu inkar edebilmesi için bunların hepsini yok gibi düşünüp çevresindekilerin algılarını değiştirmeye çalışarak inkarını gerçeklendirecektir.

Son olarak etki ve katkının inkarını ele alabiliriz. Yine bir önceki çeşit gibi olayı kendisi kurguluyor , kendisi analiz ediyor, kendisi başlatıyor ancak başarısızlık halinde hem şahsına hem paydaşlarına vermiş olduğu zararı anlamayı bir kenara bırakın anlamak için düşünce haline bile getirmiyor ve bu sonuçlardan kesinlikle sorumlu tutacak bir başkasını bulabiliyor.

Oluşma durumuna göre inkar etme

Bu inkar etme çeşidini anlatabilmenin en doğru yolu direkt olarak bir örnek ile başlamaktır. Lütfen ofiste olduğunuzu düşünün, günlerdir süregelen sizin sebep olduğunuz bir problem var ortada, bu problem hiç yokmuş gibi davranıp ve bu problemde taraf olanlar ile iletişimi kestiği anda sorunun çözüldüğünü düşünüyor bu da bir inkar biçimidir . İkinci olarak algı inkarını ele alabiliriz. Çok net. Tek örnek. dolapta üç tane olduğunu bildiğiniz limon için iki veya dört tane olduğunu iddia eden, kolay kontrol altına alınabilen ancak yıpratıcı. Diğerleri;

• Olumsuzlama ifadeler ile inkar
• Olmuşluğun etkilerini inkar
• Oranlama ile inkar
• Beklenmedik reaksiyonlar ile inkar

Gerçeği İnkar Etme Mekanizması

Psikolojik Savunma Mekanizması Nedir?

Gerçeği inkar etme psikolojik bozukluğunun, psikolojik savunma mekanizmalarından bir tanesi olduğundan bahsetmiştik. Şimdi konuyu çok daha iyi içselleştirebilmeniz için örnek ile birlikte size anlatacağım.

Psikolojik savunma mekanizması nedir?

Bireylerin kendini risk altında hissettiği, kaygılı durumlarda başına gelen hoşnutsuz olaydan zararsız kurtulabilmek için başvurduğu yöntemler psikolojik savunmalarıdır. İstisnasız herkesin kendine dair, şahsına münhasır yarattığı çeşitli savunma mekanizmaları vardır. Buna örnek olarak küçücük sorunlarda hemen ağlamayı seçen insanları, çok yüksek oranda korkuyor gibi davranan insanları, henüz elini bile kaldırmadığında sanki tokat yemiş gibi davrananları kabul edebilirsiniz. Nasıl ki insan vücudu çeşitli dış etkenlere karşı biyolojik olarak değişebiliyor ve uyum sağlayabiliyorsa, bireyler de içinde bulunduğu ortam ve kendilerine nasıl davrandıgı ile alakalı kendi kendilerine istemsizce birer savunma mekanizması yaratıyor.

Psikolojik savunma mekanizmaları gerekli mi veya gereksiz mi diye sorgulanır. Unutmamak lazım ki karnı acıktığı için veya susadığı için ağlayan bir bebeğe emzik verdiğinizde susuyor. Evet. O an için bir problemi çözdünüz. Ancak karnını doyurmuş oldunuz mu? Kısa süre sonra tekrar bu durum ile yüzleşmeecek misiniz? İnsanın kişiliği hakkında bazı ipuçlarını ortaya seren psikolojik savunma mekanizmaları bir bozukluktur. Tespit edilen yüzden fazla psikolojik savunma yöntemi tespit edilmiştir. Üç yaşındaki bir çocuğun bile kullandığı psikolojik savunmalar vardır. Bazı savunma mekanizması türlerini aşağıda sizler için sıraladık

Olgun matür savunma mekanizmaları

Bu savunma mekanizmasında birey içinde bulunduğu olumsuz durumda bir savunma yaratırken hala gerçeklik ile bağını koparmamıştır. Mantığını kaybetmemiştir. Çok yaygın olan ve en sık karşılaşacağınız savunma mekanizmalarıdır. Bazılarını yakından tanıyor olacaksınız;

• Baskılama
• Mizah
• Özgecilik
• Beklenti
• Yüceltme

İmmatür savunma mekanizmaları

İmmatür savunma mekanizmaları, olgun savunma mekanizmalarının aksine gerçeklikten uzaklaşarak savunmayı yarattığı bir sistemdir. Algısal ve bilişsel çarpıtmalar olur. Bunlardan bazıları;

• Yansıtma
• Pasif agresif
• Saldırganlık
• Dışa vurma
• Eyleme vurma
• İzolasyon
• Değersizleştirme
• Otistik davranış
• İnkar
• Yer değiştirme
• Bedenselleştirme
• Rasyonelizasyon

Unutulmamalıdır ki, bireyler yaşarken çok büyük problemlerle yüz yüze gelir. Bazen depremler, bazen çok büyük travmalar yaratan deniz, otomobil, otobüs, vapur kazaları ya da bazen sadece ebeveynleri ile alakalı problemler yüzünden sorunlu bir çocukluk geçirir. Bu psikolojik bozukluklar ile mücadele eden kişilerin psikolog merkezlerine başvurarak yaşam kalitesini arttırması mümkündür

Gerçeği İnkar Etme Zararları

Gerçeği inkar psikolojisinin zararları

Gerçeği inkar etme psikolojisi, başlı başına birey için zarardır. Çünkü bu bir psikolojik bozukluktur. Sebebiyet vereceği çok daha vahim sonuçlar oluşabilir. Gerçeği inkar eden bir bireyde kısa vadeli ve uzun vadeli olarak çok daha farklı hastalıklar ve davranış bozukluklari baş göstermektedir. bunlardan en önemlisi gerçeklikten kopma olarak nitelendirilebilir.

Henüz gerçeklikten kopmamış ve gerçeği inkar eden bir psikolojik bozukluk ile yaşayan birey, gerçeklerle yüzleşiyor ve kendini korumak için bir çözüm üretiyor pozisyonundadır. Gerçeklikten koptuktan sonrası için artık bireyin gerçekler ile fazla bağı kalmadığı için bir inkar değil, sorunların çözümü ile hiç ilgilenmeyen çok daha büyük bir psikolojik sorun çukurunun içine düşmüş oluyor. İnkar etme psikolojisinin zararları çok büyüktür.

Gerçeği İnkar Etme Tedavisi

İnkar psikolojik bozukluğunun tedavisi

Gerçeği inkar etme psikolojik bozukluğunun vardı tedavisinde kendinde bu savunma mekanizmasını fark eden bir birey, kendini tanıma yani tam olarak farkına varmak üzere bir öykü yazmalıdır. Bu savunma mekanizmasını ne zaman kullanıyor, hangi şartlarda kullanıyor, nasıl kullanıyor. Kişisel bir farkındalık oluşturarak kendi gerçeğiyle yüzleşerek bu huyundan vazgeçip vazgeçemeyeceğine dair kendi kendisi ile çözüm üretmesi gerekiyor.

İnkarın üstesinden gelme yolları için kesinlikle psikoterapi öncelikli tavsiyemizdir ancak duygusal destek bile bir psikoterapi yerini alabilecektir zaman zaman. Bu duygusal desteği bazen aile bireyleri yani ebeveynler veya akrabalar, bazen arkadaşlar bile sağlayabilmek tedir.

Çevrenizde inkar davranışında bulunan birey olduğunda onu en uygun dille uyarmanız bir fayda sağlamayacaktır. Duygusal destek sadece kendinde bu davranışı tespit etmiş ve bundan kurtulmak isteyen, bu konuda sizden anlayış dileyen bir birey için geçerlidir. Kısacası kendi gerçeği ile yüzleşme sağlamış bir birey için duygusal destek geçerli olabilir. Bunun dışında her birey bir psikolog danışmanlığı ve bir psikoterapi seansı almalıdır. Yani inkarın üstesinden gelme yolları;

• Kendini tanıma
• Kişisel farkındalık
• Sorunla yüzleşmek
• Duygusal destek
• Aile ve arkadaş desteği
• Gerçekle yüzleşmek
• Psikolojik danışmanlık
• Terapi süreci

Gerçeği inkar etme psikolojisinin uzun vadede bireyin gerçeklerden kaçmaya çalışan bir düşünce yapısının içerisine hapsolmasına sebep olabileceğini unutmayarak, bireyin bu mekanizma ile başa çıkmasına ve psikolojik ruh sağlığını koruyabilmesi için tedavi olması şarttır.